Verzoek tot het corrigeren van een belangrijke modelleerfout bij het Twentekanaal

Geachte bestuursleden van Deltares,

Deltares heeft tot tweemaal toe onderzocht wat de oorzaken zijn van de vele schades langs het ongeveer 2,5 meter hoger liggende deel van het kanaal Almelo – De Haandrik in Overijssel. Juist hier lekt kanaalwater naar het lager gelegen achterland, en juist hier zijn honderden huizen beschadigd geraakt, vaak zeer ernstig, vooral door inklinking en oxidatie van de veenlaag. Dit kan alleen door een grote daling van de grondwaterstand worden verklaard. De nieuwe peilbuizen bij het kanaal tonen ook inderdaad aan dat er ter plaatse van de damwanden een grote sprong omlaag van de grondwaterstand bestaat. Omdat de provincie bij de damwandinstallaties geen peilbuismetingen heeft gemaakt, en ook geen grondwaterstromingsberekeningen, heeft Deltares zelf deze berekeningen moeten maken (zie Bijlage J, behorende bij het 2de onderzoek). Hieruit concludeert Deltares dat deze grote sprong in de (grond)waterstand al is ontstaan in 1972-1974 door de plaatsing van de oude korte lekkende betonnen damwandjes en dus niet vanaf 2005 door het vervangen van deze oude korte lekkende betonnen damwandjes door de nieuwe langere waterdichte stalen damwanden. Daarom concludeert Deltares dat de grote zakkingschade niet aan de werkzaamheden vanaf 2005 kan worden toegeschreven.

Toch is deze uitkomst erg onlogisch, want: Waarom is er dan in de zeventiger-jaren geen grote zakkingschade ontstaan? En hoe kan klimaatsverandering nu wel een grote zakkingschade laten ontstaan als de grote grondwaterstandsdaling van de zeventiger-jaren dat niet kan? En waarom gebeurt dit alleen naast het hooggelegen deel van het kanaal, en niet ergens anders? En hoe kan klimaatsverandering de grondwaterstand überhaupt verlagen, want de neerslag en het neerslagoverschot zijn niet afgenomen, maar juist met een kwart toegenomen de afgelopen eeuw?

De oplossing hiervoor kan alleen gezocht worden bij een onjuiste modellering van het kanaal. Zo is Deltares bij haar modellering uitgegaan van een zandige ondergrond zonder waterremmende laag, terwijl in werkelijkheid die waterremmende leemlaag wel bestaat, namelijk op ruim 10 meter diepte; een diepte waar de oude 3 en 4 meter lange betonnen damwanden niet in de buurt komen, maar veel nieuwe lange stalen damwanden juist wel. In Beerzerveld, Geerdijk en soms Vroomshoop bevindt zich overigens in werkelijkheid nog een belangrijk waterremmend kleilaagje op slechts ruim 4 meter diepte en bij de Brugstraat in Daarlerveen is in 2013 met bentonietklei nog een kunstmatige waterremmende laag gemaakt. Zelfs de veenlaag waar alles om draait, is als waterremmende laag vergeten. Ook is in de modellering geen onderscheid gemaakt in waterdichtheid tussen de stalen damwanden met waterdichte sloten en de betonnen damwanden met lekkende kieren. Bovendien bestaat de gehanteerde doorgaande waterremmende sliblaag op de kanaalbodem niet volgens verschillende bodemonderzoeken van Haskoning, Arcadis en Tauw, zie de begeleidende brief bij deze email.

In werkelijkheid vormen de nieuwe stalen damwanden dus vanaf 2005 steeds meer, samen met de waterremmende lagen, een waterdichte bouwkuip om het kanaal heen die, bij het hooggelegen deel van het kanaal, het weglekken van het water steeds meer blokkeert. Het heeft er dus alle schijn van dat Deltares, o.a. door het niet juist modelleren van het Twentekanaal, onterecht heeft geconcludeerd dat de installatie van de nieuwe stalen damwanden vanaf 2005 geen effect heeft op de grondwaterstand en de verzakkingen van de huizen, straten en tuinen, en dat terwijl deze nieuwe stalen damwanden zo goed verklaren waarom, juist sinds de kanaalwerkzaamheden en, juist naast het hooggelegen deel van het kanaal, de zakkingschade zo groot is.

Ik verzoek u daarom om uw modellering, berekeningen en conclusies van de grondwaterstroming bij het kanaal te laten corrigeren in uw rapporten.

Met vriendelijke groeten,

Prof. dr. ir. Stefan van Baars

Voormalig lid Adviescommissie 2e schadeonderzoek Kanaal Almelo - De Haandrik
Voormalig hoogleraar en ere-hoogleraar funderingstechniek en grondmechanica

Bijlagen

• Brief-aan-Deltares.pdf